Kursi 5: Kujtesa e luftës, hapësira publike dhe identiteti kolektiv
nga Bekim Baliqi dhe Anton Vukpalaj 
7 - 19 gusht 2023

Niveli i kursit BA/MA
5 ECTS

Përshkrimi i kursit
Në procesin e ndërtimit të identitetit, aktorët dhe grupet kryesore politikë janë të përfshirë në rindërtimin e së kaluarës. Ata të gjithë kërkojnë të artikulojnë kujtesën kolektive në një mënyrë që mund të jetë e dobishme për të legjitimuar pushtetin dhe për formimin e identitetit. Në këtë proces politik, Ashplant, Dawson dhe Roper (2000: 16-32) dallojnë tre aspekte kyçe të luftës për të artikuluar kujtimet e luftës: narrativat, arenat dhe agjencitë e saj.

Ndërsa narrativat e artikulimit i referohen formulimeve dhe diskurseve të përbashkëta, arenat përfaqësojnë hapësira social-politike brenda aktorëve që përmbajnë dhe nxisin pretendimin për njohjen e kujtimeve të tyre të luftës. Si dimensioni i fundit, agjencitë e artikulimit u referohen atyre institucioneve, organizatave ose lëvizjeve përmes të cilave aktorët shoqërorë kërkojnë dhe ruajnë njohjen për kujtimet e tyre të luftës. Kështu, një kujtim i ngjarjeve të kaluara për çdo grup ka konotacione të ndryshme dhe kështu do të manifestohet ndryshe.

Kursi do të përshkruajë konceptet kryesore dhe do të ndërmarrë një rishikim të literaturës në lidhje me politikën e identitetit dhe çështjen e kujtesës kolektive, bazuar në disa raste studimore. E kaluara dhe mënyra se si kujtohet, interpretohet dhe manifestohet luan një rol vendimtar në formimin e identiteteve kolektive.

Kujtesa kolektive, qoftë përmes rrëfimeve, historive gojore, miteve dhe hapësirave publike, i referohet perceptimeve të përbashkëta të së shkuarës, ku shoqëritë synojnë të sigurojnë vazhdimësi duke lidhur të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen. Ashtu si kujtesa ndihmon në formimin e përkatësisë individuale, kujtesa kolektive shërben për të ndërtuar dhe ruajtur një identitet të përbashkët. Prandaj, të dy llojet e kujtesës janë relacionale dhe, në fakt, kujtesa individuale është e mundur vetëm në një kornizë shoqërore.

Studiuesja e njohur e studimit të kujtesës Aleida Assman shkon edhe më tej në dallimin e katër niveleve të kujtesës: individuale, sociale, politike dhe kulturore. Ndërsa kujtimet individuale dhe sociale bazohen në përvojën e jetuar, kujtimet politike dhe kulturore, nga ana tjetër, bazohen në përfaqësime simbolike dhe materiale, si dhe në edukim dhe pjesëmarrje kolektive (Assmann, 2006: 215).

Në pjesën e dytë, kursi do të fokusohet në mekanizmat e drejtësisë tranzicionale dhe marrëdhëniet e saj me kujtesën në shoqëritë që kanë kaluar nëpër tranzicione post-autoritare dhe pas konfliktit (Kosova dhe Ballkani i kanë kaluar të dyja). Mekanizmat gjyqësorë dhe jogjyqësorë të drejtësisë tranzicionale synojnë të nxjerrin në dritë të vërtetën e së kaluarës dhe qëllimi përfundimtar i të gjithë këtyre mekanizmave është pajtimi ndërindividual dhe ndërshoqëror. Nëpërmjet studimit të këtyre mekanizmave do të shohim se deri në çfarë mase kujtesa mund të politizohet, duke penguar kështu arritjen e objektivave të drejtësisë tranzicionale dhe përballjen me të shkuarën. Një analizë e marrëdhënies ndërmjet kujtesës dhe drejtësisë tranzicionale ofron një kuptim më të mirë të arritjes së objektivave thelbësore të drejtësisë tranzicionale, përkatësisht paqes dhe pajtimit.

Biografitë
Bekim Baliqi ka studiuar Shkenca Politike (Mag.Phil.) dhe ka përfunduar studimet e Doktoraturës (Dr.phil) në Institutin e Shkencave Politike, Universiteti i Vjenës. Ai është profesor i zakonshëm në Departamentin e Shkencave Politike, Universiteti i Prishtinës, me interesa kryesore kërkimore në studimet e nacionalizmit, politikën e kujtesës dhe demokratizimin në shoqëritë pas konfliktit. Ai ka marrë pjesë në një sërë simpoziumesh shkencore ndërkombëtare dhe projekte kërkimore dhe ka botuar disa libra dhe artikuj kërkimor në revista të njohura. Ai flet rrjedhshëm anglisht, gjermanisht, serbisht dhe kupton turqisht dhe italisht.

Anton Vukpalaj, PhD, është Politolog dhe Asistent Profesor i Shkencave Politike në Universitetin e Prishtinës, Kosovë. Fokusi i tij kryesor i hulumtimit qëndron në shtetndërtimin dhe drejtësinë tranzicionale në Kosovë dhe Evropën Juglindore. Nga viti 2018, ai është profesor ftues në Fakultetin e Arteve dhe Shkencave Humane në Universitetin e Fribourg-ut, Zvicër. Ai është autor i veprave të shumta, duke përfshirë Ex-Yougoslavie, de la guerre à la justice, Michel Houdiard Éditeur, 2010. Publikimi (libri) i tij më i fundit është Forging Kosovo: Between Dependence, Independence and Interdependence, Peter Lang, Bern, 2021 , 324 faqe (bashkedaktor me Arben Hajrullahun)
Pjesëmarrja
15 pjesëmarrës do të përzgjidhen për të marrë pjesë në këtë kurs. Pjesëmarrësit e kualifikuar duhet të lexojnë Kushtet, të plotësojnë formularin e aplikimit, të ngarkojnë dokumentet e kërkuara dhe të dorëzojnë formularin e aplikimit. Aplikacionet e pakompletuara nuk do të merren parasysh.

Kushtet dhe tarifat e regjistrimit
Tarifa e regjistrimit 1 - 470 euro për studentët vetëpagues, me ofertë akomodimi në konviktet studentore.
Tarifa e regjistrimit 2 - 670 euro për studentët e sponsorizuar institucionalisht, me ofertë akomodimi në konviktet studentore.

Kushtet e veçanta zbatohen për të diplomuarit e Shkollës Verore si Shkollë.
Bursat janë në dispozicion për studentët nga Kosova.
Pagesa duhet të bëhet pas aplikimit të suksesshëm.

Aplikimet e vonuara mund të pranohen deri më 22 korrik 2023.