Kursi 4: Disa artistë nuk flasin kurrë për punën e tyre! Arti bashkëkohor dhe praktika e teorisë dhe kritikës së artistit
Kurs nga Bernhard Rüdiger
2 - 7 gusht, 2021
2 ECTS kredi
Afati për aplikim është deri me 16 korrik 2021.
Pëshkrimi i kursit
Disa artistë kurrë nuk flasin për punët e tyre, të tjerë thonë shumë pak por marrin qëndrime radikale ne subjekte politike, dhe disa të tjerë janë të angazhuar politikisht dhe shoqërisht dhe bëhen teoricien të vërtetë, siç është rasti me shkrimet e Jeff Wall. Por ka edhe disa artistë të tjerë që edhe nëse nuk thonë shumë për punën, organizojnë mënyra të tjera për të teorizuar qasjen e tyre artistike. Atlasi i Gerhard Richter është një shembull i mirë për këtë qasje teorike përmes imazheve.
A duhet të supozojmë, se edhe kur jemi përballë punës së një artisti të heshtur, po përballemi me një objekt ose një veprim që u krijua jo vetëm përmes fantazisë, talentit, ekstravagancës, por edhe sipas një pozicioni teorik? A është ky rasti vetëm për ato qasje në të ashtuquajturën kulturë moderne perëndimore, ku format dhe qëndrimet u bazuan në një teori të veprës? A i përkasim ditët tona në të njëjtën familje artistësh që punojnë me shqisat e tij ose të saj dhe prodhojnë në të njëjtën kohë një teori, siç bëri Barnett Newman në New York në vitet pesëdhjetë dhe gjashtëdhjetë të shekullit të kaluar?
A jemi ende artistë modernë, apo përcaktimi aktual i artistit bashkëkohor nënkupton një ndryshim rrënjësor?
Çështja e teorisë - një teori që është folur, por edhe një teori e heshtur që është thjesht në punë në punëtorinë e artistëve - zë një rol të veçantë në artin modern. Nuk është një qasje akademike e teorisë që mund t'u shpjegohet të tjerëve dhe është prodhuar me qëllim që të shpërndahet ose mësohet, teoria e artistit është një ndërtim i brendshëm i domosdoshëm për vetë punën, edhe nga sa nuk është e dukshme ose nuk mund të përshkruhet si e tillë.
Teoria artistike është e bazuar në një ndarje të brendshme të artistit. Artisti sillet nga njëra anë si subjekt singular i cili është origjina e një vepre singulare me anë intuitës dhe fantazisë, por ai ose ajo është në të njëjtën kohë një vëzhgues i shquar i po të njëjtës vepër. Artisti sillet në punëtorinë e tij ose të saj si shikues i parë, ai që vëzhgon veprën e prodhuar nga një distancë. Kjo zhvendosje nga një intuitë ekstreme subjektive në një pozicion vëzhgues të jashtëzakonshëm është i bazuar në atë që kultura moderne evropiane ka përcaktuar, në fund të Shekullit 18 pas ndryshimit rrënjësor të Revolucionit Francez, si një pozicion kritik. Friedrich Schiller, poeti gjerman, pohon se kritikët mund të ekzistojnë vetëm si karakter i një individi të lirë. Një njeri që është i ndjeshëm, dikush që është i humbur në shqisat e tij ose të saj, por përfundon duke prodhuar një distancë duke e ndarë subjektivitetin e tij ose të saj në disa pozicione dialektore. Sipas mendimit të Shillerit, një njeri i lirë kritik është thellësisht i përfshirë si subjekt në përvojën e reales, por është në të njëjtën kohë në gjendje të diskutojë për subjektivitetin e tij ose të saj, jo duke analizuar këtë subjektivitet shumë, por duke diskutuar natyrën, cilësinë , arsyet e objektit që ai ose ajo po vëzhgon. Kritikët mund të jenë në punë vetëm në prani të një objekti dhe kjo është ajo që bëjnë artistët çdo ditë në punëtorinë e tyre, kur ndalojnë së punuari dhe fillojnë të distancohen për të vëzhguar sendin e prodhuar si një objekt. Është ky objekt që arti modern emërton një formë: një objekt që e vë subjektin në aftësi të ushtrojë kritikë. Të jesh kritik do të thotë të jesh në gjendje të krijosh një distancë në një objekt të caktuar. Format janë transformatorë, forma të afta për të na vendosur në një pozicion vëzhgues, në mënyrë që të krijojmë një diskutim nga disa këndvështrime, edhe kur jemi krejtësisht të vetëm dhe të heshtur.
Por a është kjo ende mënyra se si ne shikojmë veprat e artit? A mund të jetë, që veprat e artit aktual nuk sillen si transformatorë, por si formate të paracaktuar? Diçka e dhënë thjesht, që nuk prodhon një distancë dhe një pozicion kritik të shikuesit?
Qasjet e reja të asaj që ne e quajmë art bashkëkohor mund të hapin disa pyetje. A është akoma e nevojshme teoria për të prodhuar art, apo a ka braktisur teoria këtë vend individual dhe njëjës në mendjen e artistit dhe në sytë e shikuesit? A mund të flasim ende për sa i përket formës?A po prodhon arti ende objekte nëse nuk mund të ushtrojmë më një pozicion kritik mbi to?
Kursi pesë ditor do të përpiqet t'i afrohet këtij nocioni të objektit kritik nga këndvështrimi i artistit.
Duke filluar me disa shembuj dhe të ushqyer nga një konfrontim me realitetin e gjendjes sociale, historike dhe politike në Prishtinë, kursi synon të prodhojë një diskutim kolektiv mbi një kuptim të ri të kësaj lidhje me kritikët, teorinë dhe krijimtarinë në artin bashkëkohor.
Biografia
Bernhard Rüdiger, lindur në Itali (Romë, 1964) punon dhe jeton në Paris. Ai ka diplomuar nga Accademia di Belle Arti në Milan me Luciano Fabro, dhe sot ligjëron në Lion, pas një kohe si ligjeruës në Tours dhe Valenciennes. Ai është redaktor në revisten Tiracorrendo dhe ka qenë bashkëthemelues i galerisë së artistëve Lo Spazio di Via Lazzaro Palazzi, një hapësirë e frekuentuar në skenën e artit në Milan nga 1989 deri me 1993. Puna e tij ballafaqon vizitoret me një përvojë fizike që përfshin objektin, trupin dhe hapësirën. Njëkohësisht modele monumentale dhe pjesë arkitekturale, përmes aranzhimit të përpikt hapësinor dhe akustikë, puna e tij tenton të hulumtoj historinë, në veçanti historinë e vendeve. Përshembull, në një kopsht semi-privatë në residencën Perrin në Lion, Rüdiger ka instaluar një model të zvogëluar të ndërtesave të ulëta të cilat ishin shkatërruar me 2004 gjatë rinovimit të zonës në 2004, të cilat risjellin historinë dhe kulturën industriale të vendit. Punët e Rüdiger po ashtu sygjerojnë një përvojë fizike të drejtpërdrejt dhe të mundësisë që një punë mundet me reagu ndaj prezencës së vizitorit a po të elementeve në natyrë. Të gjitha projektet e Rüdiger përcjellën me studime të modeleve në karton, dru, hekur, si dhe të vizatimeve, por të cilat janë shumë më tepër se vetëm faza të procesit krijues. Ato përbëjnë një pjesë të plotë të punës, dhe kanë prezencë në prezentime dhe në aranzhime që përfshijnë diku 30 vitrina. (Pjesë nga Nadine Labedade, FRAC Centre Orléans).
Pjesëmarrja
10 pjesëmarrës do të zgjedhen për këtë kurs. Pjesëmarrësit e interesuar duhet t’i lexojnë kushtet e përgjithshme për regjistrim, ta plotësojnë Formularin e aplikimit, ta bashkangjesin dokumentacionin e kërkuar dhe ta dergojnë nëpërmes sistemit online. Aplikimet me dokumentacion të munguar nuk do të shqyrtohen. Pjesëmarrësit mund të marrin pjesë në më shumë se një kurs.
Programi ofron bursa për pjesëmarrësit e zgjedhur nga Kosova. Një numër i kufizuar i bursave, që mbulojnë pagesën për pjesëmarrje, janë në dispozicion për pjesëmarrësit nga vendet e tjera.